Het einde van het schrijverschap
Wij zijn voor eeuwig. Wen er maar aan.
Het boek “Ik, Robot” kreeg je gratis bij de Nederlandse bibliotheken ter gelegenheid van Nederland Leest 2017. Het laatste verhaal in dit boek met negen verhalen van Isaac Asimov is geschreven door een robot, of beter gezegd een AI, Asibot, onder supervisie van Ronald Giphart. Als er ooit een onafwendbare toekomst is opgedoemd door een SF-verhaal dan is het wel door dit verhaal. Bij mijn eerste kennismaking met de robots van Asimov was die toekomst nog heel ver weg. Ik vond het concept heel realistisch en geloofde ook zeker dat het ooit werkelijkheid zou worden, maar ik verwachtte niet dat ik het zelf nog mee zou maken. En nu zijn robots ineens overal, in hun kinderschoenen weliswaar, maar ze zijn er, op tv, op het internet, in films en boeken, noem maar op. Wijs geworden door deze ontkrachting van mijn verwachtingen, zie ik nu een tijdlijn voor me die me verbazend realistischer lijkt. Want met het verhaal van Asibot is misschien het laatste bastion niet geslecht, maar vallen er wel gaten in de muren. Ik heb het over de creativiteit van de mens, die ons altijd van de robots had moeten onderscheiden. Binnen twaalf jaar, een nog hoopvolle marge, zal het menselijke schrijverschap ten einde lopen. Robots zullen ons overtreffen. Wen er maar vast aan.
2022
Een gedicht van een AI wint de Turing Gedichten Wedstrijd. Er wordt lang gesteggeld over de toelaatbaarheid, maar de jury besluit uiteindelijk dat de wedstrijd niet voor niets naar Turing is genoemd. Er komt geen beperking in de voorwaarden. Geschrokken werpt de voltallige vaderlandse dichtersschare zich op het retrorijm, maar dat biedt slechts kort soelaas. Vanaf 2022 winnen AI’s de wedstrijd, waarna deze in 2024 wordt opgedoekt. Veel dichters belanden in de politiek.
2025
Dit jaar zal de geschiedenis ingaan als het rampjaar voor de schrijvers van romantische fictie. Uitgever Harlequin komt met een extreem succesvolle reeks, geschreven door een AI. Binnen een jaar krijgt geen enkele menselijke schrijver nog een verhaal gepubliceerd. In schrijverskringen wordt veel gemeesmuild dat men het niet vreemd vindt dat formuleschrijvers het loodje leggen. De meeste schrijvers van romantische fictie blijken zich op schilderen te storten, voornamelijk in de stijl van Anton Pieck en Hindeloopen.
2026
Een AI schrijft een “stream of consciousness” roman van maar liefst 800 bladzijden, die aanvankelijk als een meesterwerk wordt beschouwd. De literaire wereld schampert dat dit genre de robot op het lijf geschreven is. Al snel keert de publieke opinie zich echter tegen het boek, wat volgens critici echter vooral is ingegeven door het simpele feit dat dit soort werk eigenlijk totaal onleesbaar is.
2028
Groot is de schrik als de zes genomineerde boeken voor de NS publieksprijs door dezelfde AI blijken te zijn geschreven, in 121 seconden zuivere rekentijd. De NS grijpt de gelegenheid aan om voor volledig mensloze treinen te pleiten, uitgezonderd de passagiers dan. De standaard literaire thema’s zoals de weg naar volwassenheid, het ontworstelen aan het geloof, het overleven van een vechtscheiding en de strijd tegen een fatale ziekte blijken beter verwoord te kunnen worden door robots. De schrijvers belanden vrijwel zonder uitzondering in de goot. Want alle literatuurrecensenten blijken al sinds 2026 robots te zijn.
2030
De laatste schrijver van speculatieve fictie, het genre waarin de mens zich nog het langst de robot van het lijf heeft weten te houden, schakelt definitief zijn scribot uit, omdat deze zijn verhalen al geschreven blijkt te hebben voor hij ze aan de AI toevertrouwt. Voor deze groep maakt het echter weinig verschil, omdat er toch al jaren geen droog brood te verdienen valt. Velen storten zich op de biologische landbouw.
2034
Het schrijverschap is geen menselijke roeping meer. Toch duiken er regelmatig geruchten op over manuscripten die in laden zullen verstoffen. Omdat volgens kwade tongen niemand meer leest, zelfs de ex-schrijvers niet. Van de robots is echter één ding zeker, zij schrijven voort.
Verscheen als column op Fantasize. Jaartallen zijn sindsdien nog geromantiseerd, wat onmiskenbaar een voordeel van digitale publicatie is.
Adriaan van Garde 